Płacz jest dla dziecka sposobem komunikowania się z otoczeniem, na początku jedynym. Tak zawiadamia ono opiekuna, że ma atak kolki, nudzi się, coś je boli, zmoczyło pieluszkę lub czuje się "przebodźcowane". W łonie matki panowały zupełnie inne warunki. Choć było dość głośno i narządy mamy wydawały podczas pracy różne dźwięki, na zewnątrz jest o wiele gwarniej. Pojawiły się ponadto bodźce wzrokowe, a w macicy było przecież ciemno.

Maluchy płaczą nawet wtedy, kiedy nie dzieje się nic złego. W ten sposób rozładowują napięcie czy dają upust nagromadzonej energii oraz nawiązują kontakt z otoczeniem. Płacz jest de facto pierwszym krokiem w kierunku używania języka, by porozumiewać się z innymi. Płacz wywołuje reakcję rodziców, a taka sytuacja jest uproszczoną formą dialogu.

Uwaga: zwracając uwagę na dziecko i zaspokajając jego potrzeby (czytaj: szybko reagując na płacz), nie rozpuścimy go! Jeśli rodzice prędko odpowiadają na wołanie o pomoc, maluch jest spokojniejszy (mniej i krócej płacze). Pozostawione samo sobie niemowlę staje się smutne i trudniej je utulić. Należy pamiętać, że w obu przypadkach reakcje rodziców i dziecka są ze sobą sprzężone.