Udar to wylew krwi do mózgu. Skąd wniosek, że w brzuchu jest niemożliwy? Mógł to być skutek uderzenia (wątpie), słabych ścian naczyń krwionośnych np z powodu niedoboru witamin, wady wrodzonej... Różne mogły być powody. Koleżanka wie już coś więcej?

a jak kolezanka rodzila ? mogl być wynik porodu SN ....

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:FouXdfUbGdwJ:czasopisma.viamedica.pl/pp/article/download/23207/18433+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=uk&lr=lang_en%7Clang_de%7Clang_pl&client=opera




Page 1
13 P R A C A O R Y G I N A L N A Adres do korespondencji: dr Joanna Rosińczuk-Tonderys, Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5,51–618 Wrocław, tel.: (71) 784 18 39, e-mail [email protected] Joanna Rosińczuk-Tonderys1, Urszula Żerkowska1, Izabela Uchmanowicz2, Agnieszka Kalisz1 1Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej we Wrocławiu2Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej we Wrocławiu dary mózgu u dzieci do 5. roku życia Strokes in children under the age of five STRESZCZENIE Wstęp. Udar niedokrwienny i krwotoczny występują w populacji dziecięcej z częstością 2,5/100 000/rok, a więc częściej niż guzy nowotwo- rowe mózgu. Relatywnie częste są udary w okresie noworodkowym, a także w okresie płodowym (od 14. tygodnia), których najczęstszymiprzyczynami są czynniki matczyne. Cel pracy. Celem pracy było przedstawienie czynników ryzyka ze strony matki i dziecka mających wpływ na wystąpienie udarów mózgu u dzieci i omówienie podjętych metod rehabilitacji i usprawniania psychoruchowego tych dzieci. Materiał i metody. Badania przeprowadzono na Oddziale Patologii Noworodka oraz na Oddziale Neurologii Dziecięcej w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Chorób Dziecięcych im. J. Korczaka we Wrocławiu w okresie od października 2007 roku do marca 2008 roku.Badania przeprowadzono na podstawie ankiety skierowanej do matek dzieci, u których po porodzie stwierdzono udar mózgu. Wyniki. Z analizy badań wynika, że u 70% przebadanych dzieci stwierdzono udar krwotoczny, natomiast u 30% udar niedokrwienny. Czynnikami predysponującymi do powstania udaru mózgu u dzieci były choroby matki w czasie ciąży oraz systematyczne przyjmowanieleków przez kobiety w ciąży, palenie tytoniu i stosowanie innych używek. Najwięcej porodów odbyło się przed wyznaczonym terminem,a ponad połowa badanych dzieci, u których rozpoznano udar mózgu, urodziła się przez cesarskie cięcie. Najczęstszymi następstwamiudaru mózgu u dzieci były zaburzenia widzenia, słuchu oraz padaczka. Wnioski. Metoda Vojty była najczęstszą techniką stosowaną w rehabilitacji dzieci po udarze mózgu, ponad połowa dzieci korzystała z terapii wspomagających. Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (1): 13–20Słowa kluczowe: udar mózgu, dzieci, czynniki ryzyka udarów, postępowanie terapeutyczne i rehabilitacja dzieci po udarze ABSTRACT Introduction. Ischemic and hemorrhagic stroke occurs in children’s population with frequency 2.5/100,000/year, so more often than brain neoplastic tumors. Relatively often are strokes in neonatal period as well as prenatal — in fetal period (since 14th week) or maternal factorscan be the reasons. The aim of the study. The aim of the study was introduction of stroke reasons, paying special attention to risk factors from the mother’s side, discussing accepted methods of rehabilitation and psychomotor improvement of children. Material and methods. The research was conducted at the Newborn Pathology Department and Children’s Neurology Department in the Specialist Hospital of Pediatric Diseases in Wroclaw from October 2007 to March 2008. The research study was based on a questionnaire forchildren’s mothers, in whom stroke was stated after labour. Results. From the research analysis results that in 70% of examined children hemorrhagic stroke was stated, whereas ischemic in 30%. Factors predisposing to occurrence of stroke in children were bad health state of mother during pregnancy and systematic using medicinesby pregnant mothers, smoking and diet. The biggest number of labours took place before appointed time, also over half of examinedchildren with diagnosed stroke was born by caesarean section. In most of the examined children after stroke eye disorders and epilepsywere present. Conclusions. The Vojta’s method was the most common method used in rehabilitation of children after stroke, over half of the children used adjunct therapies. Nursing Topics 2011; 19 (1): 13–20Key words: stroke, children, risk factors of stroke, therapeutical procedure and rehabilitation after stroke in children U
Page 2
14 PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2011, tom 19, zeszyt nr 1 nieprawidłowych wzorców ruchowych i umożliwieniulub nauczeniu prawidłowych reakcji [4].Rola rodziców w rehabilitacji dzieci po udarach jestpierwszoplanowa i decyduje o wynikach usprawniania.Dzieci po udarach powinny być objęte procesem kom-pleksowego usprawniania jak najwcześniej, gdyż wcze-sna rehabilitacja pozwala dzieciom osiągnąć większąsprawność fizyczną i większą samodzielność. Mają onełatwiejszy start życiowy i nie odczuwają tak dotkliwiekompleksu niepełnosprawności.W rehabilitacji dzieci po udarach mózgu powinno braćudział wielu specjalistów z różnych dziedzin, współpracu-jących ze sobą i stanowiących grupę terapeutyczno--diagnostyczną. Szybko podjęta rehabilitacja oraz wcze-sna diagnostyka i terapia to szansa na lepszy rozwój psy-chofizyczny dziecka po przebytym udarze. Cel pracy Celem pracy było przedstawienie czynników ryzykaze strony matki i dziecka mających wpływ na wystąpie-nie udarów mózgu u dzieci oraz omówienie podjętychmetod rehabilitacji i usprawniania psychoruchowegotych dzieci. Materiał i metody Badania przeprowadzono na Oddziale PatologiiNoworodka oraz na Oddziale Neurologii Dziecięcejw Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu ChoróbDziecięcych im. J. Korczaka we Wrocławiu w okresieod października 2007 roku do marca 2008 roku. Me-todą badawczą był kwestionariusz ankiety skierowanydo matek dzieci, u których po porodzie stwierdzonoudar mózgu, oraz analiza dokumentacji medycznej. Ba-daniem objęto 30 kobiet w różnym wieku. Ankieta za-wierała 31 pytań, w tym 24 zamknięte i 7 półotwartychi była konstrukcji własnej. Pytania były anonimowei miały na celu dostarczenie jak najwięcej informacjio matce i dziecku, u którego rozpoznano udar mózgu.Z analizy materiału (tab. 1) wynikało, że wśród 30badanych kobiet najliczniejszą grupę — 14 osób (47%)— stanowiły kobiety w wieku 17–22 lat. W wieku 23–28lat było 8 kobiet (26%), a 5 ankietowanych (17%) mia-ło 29–34 lata. Najmniej — 10% stanowiły kobietyw wieku 35–40 lat. Z przeprowadzonych badań wyni-kało, że 12 kobiet (40%) posiadało wykształcenie śred-nie, 7 (23%) miało wykształcenie wyższe pełne, 9 an-kietowanych (30%) — wykształcenie wyższe niepełne,natomiast 2 kobiety (7%) posiadały wykształcenie pod-stawowe.Aż u 50% badanych kobiet (15 osób) dziecko z uda-rem mózgu urodziło się podczas drugiego porodu. U 37%kobiet dziecko z udarem mózgu przyszło na świat pod-czas pierwszego porodu, a u 13% podczas trzeciegoi kolejnego porodu. Wstęp Rozwój i wychowanie dziecka są jednym z najbar-dziej fascynujących i zmieniających życie doświadczeń.Rodzic z zachwytem i jednocześnie z obawą obserwujerozwój swojego dziecka. Podziwia moc natury, któraperfekcyjnie ukształtowała dziecko w sferach: moto-rycznej, fizycznej, psychicznej oraz społecznej.Wśród licznych chorób występujących u dzieci do-minują schorzenia układu nerwowego, a szczególniecentralnego układu nerwowego — wylew niedokrwien-ny i krwotoczny.Zgodnie z międzynarodową klasyfikacją chorób udarmózgu to zespół objawów klinicznych związanychz nagłym wystąpieniem ogniskowego, a czasem równieżuogólnionego zaburzenia czynności mózgu, utrzymu-jących się dłużej niż 24 godziny i niemających innej przy-czyny niż naczyniowa [1]. Udar niedokrwienny i krwo-toczny występuje w populacji dziecięcej z częstością 2,5//100 000/rok, a więc częściej niż guzy nowotworowemózgu [2]. Mimo że częstość występowania udaru nie-dokrwiennego u dzieci jest wielokrotnie mniejsza niżu dorosłych, to jednak incydenty ostrego niedokrwie-nia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są przy-czyną zaburzeń ruchowych oraz ekspresji mowy, opóź-nienia rozwoju i trudności szkolnych, a także napadówpadaczkowych, a tym samym istotnie wpływają na przy-szłość chorego dziecka.Przyczyn udarów u dzieci może być wiele, a sporoz nich jest jeszcze nie do końca poznana. Relatywnieczęste są udary w okresie noworodkowym, a także pre-natalne — w okresie płodowym (od 14. tygodnia ciąży)dochodzi do udarów niedokrwiennych zakrzepowychi krwotocznych, a ich najczęstszymi przyczynami sączynniki matczyne: trombocytopenia alloimmunizacyj-na (małopłykowość) oraz urazy brzucha ciężarnych [2].Na podstawie obserwacji wykazano, że 90% przy-padków niedotlenienia ma miejsce w łonie matki, przyczym 75% z nich występuje w czasie tak zwanego nie-traumatycznego porodu. Oznacza to, że tylko w 25%przypadków dochodzi do niedotlenienia w czasie trau-matycznych porodów. Poza skalą Apgar, stosowanąw 1. i 5. minucie życia, nie ma obecnie obiektywnej me-tody pozwalającej na ocenę stopnia niedotlenieniaOUN [3].W każdym przypadku u pacjenta z objawami udarumózgu konieczne jest dokładne przeprowadzenie ba-dań podmiotowego, przedmiotowego (w tym neurolo-gicznego) oraz badań specjalistycznych (okulistyczne-go, neuroobrazowych). Kolejnym etapem jest ocenarozwoju psychicznego dziecka, którą wykonuje psycho-log kliniczny. Polega ona na rozmowie z dzieckiemi obserwacji, jak rozwiązuje zadane mu problemy.Rehabilitacja dzieci po udarze polega na postępo-waniu przywracającym im kontrolę nad wytłumianiem
Page 3
15 Joanna Rosińczuk-Tonderys i wsp., Udary mózgu u dzieci W badaniach udział wzięło 12 dziewczynek (40%)i 18 chłopców (60%). Wśród badanych dzieci, u któ-rych rozpoznano udar mózgu, 37% (11 dzieci) miałonie więcej niż 1 rok, 27% (8 dzieci) miało 2 lata, 13%(4 dzieci) — 3 lata, 17% (5 dzieci) — 4 lata oraz 6%(2 dzieci) było w wieku 5 lat (tab. 2). Wyniki Czynniki ryzyka udaru mózgu ze strony matki Z analizowanego materiału (tab. 3) wynika, że stanzdrowia matki w czasie trwania ciąży u 33% kobiet byłprawidłowy, natomiast nieprawidłowości wystąpiły u 67%badanych. Najczęstszą chorobą występującą u badanychkobiet było nadciśnienie tętnicze (23%). U 17% (5 ko-biet) stwierdzono w trakcie ciąży cukrzycę, u 10% (3 ko-biety) wykryto choroby zakaźne, a u 17% (5 kobiet) stwier-dzono inne czynniki wpływające na wystąpienie udarumózgu u dziecka. Spora liczba kobiet stosowała w okre-sie ciąży leki hipotensyjne (37%), w dalszej kolejnościantybiotyki (27%) i preparaty z witaminą K (20%).Na 30 kobiet objętych badaniem stwierdzono, że więk-szość z nich w okresie ciąży stosowała różnego rodzajuużywki. Aż 49% badanych (21 osób) paliło tytoń syste-matycznie, a 16% (7 kobiet) okazjonalnie. Podobnieprzedstawia się spożywanie alkoholu przez kobietyw ciąży: 5% (2 kobiety) piło alkohol systematycznie, na-tomiast 28% (12 badanych) spożywało alkohol okazjo-nalnie. Jedna kobieta zażywała w trakcie ciąży narkoty-ki (możliwy był wybór kilku odpowiedzi). Charakterystyka czynników ryzyka udaru mózguu dzieci z uwzględnieniem przebiegu ciąży,porodu i stanu dziecka Z przeprowadzonych badań (tab. 2) wynikało, żenajwięcej, bo aż 37% porodów (11) odbyło się przedwyznaczonym terminem, między 36.–40. tygodniem cią-ży. Zaledwie 23% porodów (7) odbyło się w wyznaczo-nym czasie, 27% (8 porodów) odbyło się między 30.––35. tygodniem ciąży, natomiast 13% (4 porody) przed30. tygodniem ciąży. Ponad połowa dzieci (60%) przy-szła na świat poprzez cięcie cesarskie, 9 dzieci (30%)urodziło się w sposób naturalny, a u 3 dzieci (10%)poród był wspomagany (kleszcze, vacum).Z analizy ankiet wynikało, że u 8 dzieci (27%) masaurodzeniowa wynosiła 2500–3000 g, u 7 dzieci (23%)1500–2000 g, 6 dzieci (20%) ważyło 2000–2500 g, a 5 dzieci(17%) — 3000–3500 g.Dwanaścioro dzieci (40%) otrzymało po porodzie4–6 punktów w skali Apgar, 4 dzieci (13%) otrzymało

Page 1
13 P R A C A O R Y G I N A L N A Adres do korespondencji: dr Joanna Rosińczuk-Tonderys, Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5,51–618 Wrocław, tel.: (71) 784 18 39, e-mail [email protected] Joanna Rosińczuk-Tonderys1, Urszula Żerkowska1, Izabela Uchmanowicz2, Agnieszka Kalisz1 1Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej we Wrocławiu2Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej we Wrocławiu dary mózgu u dzieci do 5. roku życia Strokes in children under the age of five STRESZCZENIE Wstęp. Udar niedokrwienny i krwotoczny występują w populacji dziecięcej z częstością 2,5/100 000/rok, a więc częściej niż guzy nowotwo- rowe mózgu. Relatywnie częste są udary w okresie noworodkowym, a także w okresie płodowym (od 14. tygodnia), których najczęstszymiprzyczynami są czynniki matczyne. Cel pracy. Celem pracy było przedstawienie czynników ryzyka ze strony matki i dziecka mających wpływ na wystąpienie udarów mózgu u dzieci i omówienie podjętych metod rehabilitacji i usprawniania psychoruchowego tych dzieci. Materiał i metody. Badania przeprowadzono na Oddziale Patologii Noworodka oraz na Oddziale Neurologii Dziecięcej w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Chorób Dziecięcych im. J. Korczaka we Wrocławiu w okresie od października 2007 roku do marca 2008 roku.Badania przeprowadzono na podstawie ankiety skierowanej do matek dzieci, u których po porodzie stwierdzono udar mózgu. Wyniki. Z analizy badań wynika, że u 70% przebadanych dzieci stwierdzono udar krwotoczny, natomiast u 30% udar niedokrwienny. Czynnikami predysponującymi do powstania udaru mózgu u dzieci były choroby matki w czasie ciąży oraz systematyczne przyjmowanieleków przez kobiety w ciąży, palenie tytoniu i stosowanie innych używek. Najwięcej porodów odbyło się przed wyznaczonym terminem,a ponad połowa badanych dzieci, u których rozpoznano udar mózgu, urodziła się przez cesarskie cięcie. Najczęstszymi następstwamiudaru mózgu u dzieci były zaburzenia widzenia, słuchu oraz padaczka. Wnioski. Metoda Vojty była najczęstszą techniką stosowaną w rehabilitacji dzieci po udarze mózgu, ponad połowa dzieci korzystała z terapii wspomagających. Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (1): 13–20Słowa kluczowe: udar mózgu, dzieci, czynniki ryzyka udarów, postępowanie terapeutyczne i rehabilitacja dzieci po udarze ABSTRACT Introduction. Ischemic and hemorrhagic stroke occurs in children’s population with frequency 2.5/100,000/year, so more often than brain neoplastic tumors. Relatively often are strokes in neonatal period as well as prenatal — in fetal period (since 14th week) or maternal factorscan be the reasons. The aim of the study. The aim of the study was introduction of stroke reasons, paying special attention to risk factors from the mother’s side, discussing accepted methods of rehabilitation and psychomotor improvement of children. Material and methods. The research was conducted at the Newborn Pathology Department and Children’s Neurology Department in the Specialist Hospital of Pediatric Diseases in Wroclaw from October 2007 to March 2008. The research study was based on a questionnaire forchildren’s mothers, in whom stroke was stated after labour. Results. From the research analysis results that in 70% of examined children hemorrhagic stroke was stated, whereas ischemic in 30%. Factors predisposing to occurrence of stroke in children were bad health state of mother during pregnancy and systematic using medicinesby pregnant mothers, smoking and diet. The biggest number of labours took place before appointed time, also over half of examinedchildren with diagnosed stroke was born by caesarean section. In most of the examined children after stroke eye disorders and epilepsywere present. Conclusions. The Vojta’s method was the most common method used in rehabilitation of children after stroke, over half of the children used adjunct therapies. Nursing Topics 2011; 19 (1): 13–20Key words: stroke, children, risk factors of stroke, therapeutical procedure and rehabilitation after stroke in children U
Page 2
14 PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2011, tom 19, zeszyt nr 1 nieprawidłowych wzorców ruchowych i umożliwieniulub nauczeniu prawidłowych reakcji [4].Rola rodziców w rehabilitacji dzieci po udarach jestpierwszoplanowa i decyduje o wynikach usprawniania.Dzieci po udarach powinny być objęte procesem kom-pleksowego usprawniania jak najwcześniej, gdyż wcze-sna rehabilitacja pozwala dzieciom osiągnąć większąsprawność fizyczną i większą samodzielność. Mają onełatwiejszy start życiowy i nie odczuwają tak dotkliwiekompleksu niepełnosprawności.W rehabilitacji dzieci po udarach mózgu powinno braćudział wielu specjalistów z różnych dziedzin, współpracu-jących ze sobą i stanowiących grupę terapeutyczno--diagnostyczną. Szybko podjęta rehabilitacja oraz wcze-sna diagnostyka i terapia to szansa na lepszy rozwój psy-chofizyczny dziecka po przebytym udarze. Cel pracy Celem pracy było przedstawienie czynników ryzykaze strony matki i dziecka mających wpływ na wystąpie-nie udarów mózgu u dzieci oraz omówienie podjętychmetod rehabilitacji i usprawniania psychoruchowegotych dzieci. Materiał i metody Badania przeprowadzono na Oddziale PatologiiNoworodka oraz na Oddziale Neurologii Dziecięcejw Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu ChoróbDziecięcych im. J. Korczaka we Wrocławiu w okresieod października 2007 roku do marca 2008 roku. Me-todą badawczą był kwestionariusz ankiety skierowanydo matek dzieci, u których po porodzie stwierdzonoudar mózgu, oraz analiza dokumentacji medycznej. Ba-daniem objęto 30 kobiet w różnym wieku. Ankieta za-wierała 31 pytań, w tym 24 zamknięte i 7 półotwartychi była konstrukcji własnej. Pytania były anonimowei miały na celu dostarczenie jak najwięcej informacjio matce i dziecku, u którego rozpoznano udar mózgu.Z analizy materiału (tab. 1) wynikało, że wśród 30badanych kobiet najliczniejszą grupę — 14 osób (47%)— stanowiły kobiety w wieku 17–22 lat. W wieku 23–28lat było 8 kobiet (26%), a 5 ankietowanych (17%) mia-ło 29–34 lata. Najmniej — 10% stanowiły kobietyw wieku 35–40 lat. Z przeprowadzonych badań wyni-kało, że 12 kobiet (40%) posiadało wykształcenie śred-nie, 7 (23%) miało wykształcenie wyższe pełne, 9 an-kietowanych (30%) — wykształcenie wyższe niepełne,natomiast 2 kobiety (7%) posiadały wykształcenie pod-stawowe.Aż u 50% badanych kobiet (15 osób) dziecko z uda-rem mózgu urodziło się podczas drugiego porodu. U 37%kobiet dziecko z udarem mózgu przyszło na świat pod-czas pierwszego porodu, a u 13% podczas trzeciegoi kolejnego porodu. Wstęp Rozwój i wychowanie dziecka są jednym z najbar-dziej fascynujących i zmieniających życie doświadczeń.Rodzic z zachwytem i jednocześnie z obawą obserwujerozwój swojego dziecka. Podziwia moc natury, któraperfekcyjnie ukształtowała dziecko w sferach: moto-rycznej, fizycznej, psychicznej oraz społecznej.Wśród licznych chorób występujących u dzieci do-minują schorzenia układu nerwowego, a szczególniecentralnego układu nerwowego — wylew niedokrwien-ny i krwotoczny.Zgodnie z międzynarodową klasyfikacją chorób udarmózgu to zespół objawów klinicznych związanychz nagłym wystąpieniem ogniskowego, a czasem równieżuogólnionego zaburzenia czynności mózgu, utrzymu-jących się dłużej niż 24 godziny i niemających innej przy-czyny niż naczyniowa [1]. Udar niedokrwienny i krwo-toczny występuje w populacji dziecięcej z częstością 2,5//100 000/rok, a więc częściej niż guzy nowotworowemózgu [2]. Mimo że częstość występowania udaru nie-dokrwiennego u dzieci jest wielokrotnie mniejsza niżu dorosłych, to jednak incydenty ostrego niedokrwie-nia ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są przy-czyną zaburzeń ruchowych oraz ekspresji mowy, opóź-nienia rozwoju i trudności szkolnych, a także napadówpadaczkowych, a tym samym istotnie wpływają na przy-szłość chorego dziecka.Przyczyn udarów u dzieci może być wiele, a sporoz nich jest jeszcze nie do końca poznana. Relatywnieczęste są udary w okresie noworodkowym, a także pre-natalne — w okresie płodowym (od 14. tygodnia ciąży)dochodzi do udarów niedokrwiennych zakrzepowychi krwotocznych, a ich najczęstszymi przyczynami sączynniki matczyne: trombocytopenia alloimmunizacyj-na (małopłykowość) oraz urazy brzucha ciężarnych [2].Na podstawie obserwacji wykazano, że 90% przy-padków niedotlenienia ma miejsce w łonie matki, przyczym 75% z nich występuje w czasie tak zwanego nie-traumatycznego porodu. Oznacza to, że tylko w 25%przypadków dochodzi do niedotlenienia w czasie trau-matycznych porodów. Poza skalą Apgar, stosowanąw 1. i 5. minucie życia, nie ma obecnie obiektywnej me-tody pozwalającej na ocenę stopnia niedotlenieniaOUN [3].W każdym przypadku u pacjenta z objawami udarumózgu konieczne jest dokładne przeprowadzenie ba-dań podmiotowego, przedmiotowego (w tym neurolo-gicznego) oraz badań specjalistycznych (okulistyczne-go, neuroobrazowych). Kolejnym etapem jest ocenarozwoju psychicznego dziecka, którą wykonuje psycho-log kliniczny. Polega ona na rozmowie z dzieckiemi obserwacji, jak rozwiązuje zadane mu problemy.Rehabilitacja dzieci po udarze polega na postępo-waniu przywracającym im kontrolę nad wytłumianiem
Page 3
15 Joanna Rosińczuk-Tonderys i wsp., Udary mózgu u dzieci W badaniach udział wzięło 12 dziewczynek (40%)i 18 chłopców (60%). Wśród badanych dzieci, u któ-rych rozpoznano udar mózgu, 37% (11 dzieci) miałonie więcej niż 1 rok, 27% (8 dzieci) miało 2 lata, 13%(4 dzieci) — 3 lata, 17% (5 dzieci) — 4 lata oraz 6%(2 dzieci) było w wieku 5 lat (tab. 2). Wyniki Czynniki ryzyka udaru mózgu ze strony matki Z analizowanego materiału (tab. 3) wynika, że stanzdrowia matki w czasie trwania ciąży u 33% kobiet byłprawidłowy, natomiast nieprawidłowości wystąpiły u 67%badanych. Najczęstszą chorobą występującą u badanychkobiet było nadciśnienie tętnicze (23%). U 17% (5 ko-biet) stwierdzono w trakcie ciąży cukrzycę, u 10% (3 ko-biety) wykryto choroby zakaźne, a u 17% (5 kobiet) stwier-dzono inne czynniki wpływające na wystąpienie udarumózgu u dziecka. Spora liczba kobiet stosowała w okre-sie ciąży leki hipotensyjne (37%), w dalszej kolejnościantybiotyki (27%) i preparaty z witaminą K (20%).Na 30 kobiet objętych badaniem stwierdzono, że więk-szość z nich w okresie ciąży stosowała różnego rodzajuużywki. Aż 49% badanych (21 osób) paliło tytoń syste-matycznie, a 16% (7 kobiet) okazjonalnie. Podobnieprzedstawia się spożywanie alkoholu przez kobietyw ciąży: 5% (2 kobiety) piło alkohol systematycznie, na-tomiast 28% (12 badanych) spożywało alkohol okazjo-nalnie. Jedna kobieta zażywała w trakcie ciąży narkoty-ki (możliwy był wybór kilku odpowiedzi). Charakterystyka czynników ryzyka udaru mózguu dzieci z uwzględnieniem przebiegu ciąży,porodu i stanu dziecka Z przeprowadzonych badań (tab. 2) wynikało, żenajwięcej, bo aż 37% porodów (11) odbyło się przedwyznaczonym terminem, między 36.–40. tygodniem cią-ży. Zaledwie 23% porodów (7) odbyło się w wyznaczo-nym czasie, 27% (8 porodów) odbyło się między 30.––35. tygodniem ciąży, natomiast 13% (4 porody) przed30. tygodniem ciąży. Ponad połowa dzieci (60%) przy-szła na świat poprzez cięcie cesarskie, 9 dzieci (30%)urodziło się w sposób naturalny, a u 3 dzieci (10%)poród był wspomagany (kleszcze, vacum).Z analizy ankiet wynikało, że u 8 dzieci (27%) masaurodzeniowa wynosiła 2500–3000 g, u 7 dzieci (23%)1500–2000 g, 6 dzieci (20%) ważyło 2000–2500 g, a 5 dzieci(17%) — 3000–3500 g.Dwanaścioro dzieci (40%) otrzymało po porodzie4–6 punktów w skali Apgar, 4 dzieci (13%) otrzymało Tabela 1. Charakterystyka socjodemograficzna badanej grupy matekTable 1. Sociodemographic characteristics of mothers Wiek matki (lata)Liczba matek% 17–22144723–2882629–3451735–40310Razem30100 Wykształcenie Podstawowe27Średnie1240Wyższe niepełne930Wyższe pełne723Razem30100 Moment wystąpienia udaru mózgu u dziecka Pierwszy poród1137Drugi poród1550Trzeci i kolejny poród413Razem30100
Page 4
16 PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2011, tom 19, zeszyt nr 1 Tabela 2. Charakterystyka czynników ryzyka udaru mózgu u dziecka z uwzględnieniem przebiegu ciąży, porodui stanu dzieckaTable 2. Prevalence of risk factors and detailed condition of pregnancy, labor, and children’s assessment Płeć dzieciLiczba dzieci% Chłopcy1860Dziewczynki1240Razem30100 Wiek dzieci Do 1. roku życia11372. rok życia8273. rok życia4134. rok życia5175. rok życia26Razem30100 Czas trwania ciąży Poniżej 30 tygodni41330–35 tygodni82736–40 tygodni1137Powyżej 40 tygodni723Razem30100 Sposób przeprowadzenia porodu Poród naturalny930Cięcie cesarskie1860Poród wspomagany (kleszcze, vacum)310Razem30100 Masa urodzeniowa dzieci Poniżej 1500 g4131500–2000 g7232000–2500 g6202500–3000 g8273000–3500 g517Razem30100Ocena stanu noworodka według skali Apgar0–3 punktów4134–6 punktów12407–8 punktów8279–10 punktów620Razem30100 cd.Ć
Page 5
17 Joanna Rosińczuk-Tonderys i wsp., Udary mózgu u dzieci Tabela 2. cd. Występowanie żółtaczki patologicznej u noworodkaLiczba dzieci% Tak1447Nie1653Razem30100Rodzaj stosowanego karmieniaNaturalne1033Sztuczne1240Mieszane827Razem30100Szczepienia ochronneWedług kalendarza szczepień2480Szczepienie przeciw krztuścowi620Razem30100 0–3 punktów, 8 dzieci (27%) otrzymało 7–8 punktów,a zaledwie 6 dzieci (20%) otrzymało maksymalną licz-bę punktów w skali Apgar.Żółtaczkę patologiczną noworodków zaobserwowa-no u prawie połowy badanych (47%). Naturalnie kar-mionych było 33% dzieci , 40% było karmionych sztucz-nie, natomiast 27% dzieci karmiono metodą mieszaną.Z badań wynikało, że 80% dzieci po udarze szcze-piono według kalendarza szczepień, natomiast u 20%badanych dzieci zastosowano szczepienia acelularneprzeciw krztuścowi. Udar mózgu a rozwój psychoruchowy dziecka Na podstawie analizy zebranego materiału (tab. 4)wykazano, że u 70% przebadanych dzieci stwierdzonoudar krwotoczny, natomiast u 30% dzieci udar niedo-krwienny.U większości badanych dzieci (57%) udar mózgurozpoznano w okresie okołoporodowym, rozpoznaniew okresie prenatalnym postawiono u 13% badanychdzieci, natomiast udar mózgu w okresie poporodowymwystąpił u 30% dzieci.W 20% przypadkach zdiagnozowano udar na pod-stawie tomografii komputerowej (TK), u 30% dziecina podstawie rezonansu magnetycznego (MRI, magne-tic resonance imaging), a u 50% dzieci na podstawieUSG przezciemieniowego. Objawami poprzedzający-mi wystąpienie udaru mózgu u 11 dzieci były nudnościlub wymioty, u 10 wystąpiły bóle głowy, u 8 dzieci poja-wienie się udaru poprzedziły bezdechy, a u 7 dzieci na-stąpiła utrata przytomności. Pozostałe objawy to zawro-ty głowy (6 dzieci) lub zbaczanie gałek ocznych w stro-nę uszkodzenia mózgu (6 dzieci) oraz porażenie koń-czyn (5 dzieci). W odpowiedzi na to pytanie możliwabyła więcej niż jedna odpowiedź.Następstwami udaru mózgu u badanych dzieci byłniedosłuch lub niedowidzenie (12 osób), padaczka(10 osób), torbiele powylewowe (8 osób). U 6 dziecirozpoznano porażenie mózgowe, a u 4 wodogłowie(możliwy był wybór kilku odpowiedzi).Prawie połowa badanych była rehabilitowana me-todą Vojty (47%), 37% metodą Bobathów, a 16% me-todą Domana.Spośród metod wspomagających rehabilitację psy-choruchową 18 dzieci korzystało z porady logopedy (u),a 15 — z pomocy psychologa. Na basen chodziło 6 dzie-ci, a 5 uczęszczało na hipoterapię.